Veelgestelde vragen PFAS in tuin

De maximale concentratie PFAS in de grond van tuinen in de nieuwe woongebieden in Sibculo, Mariënberg en Bruchterveld blijft ruim onder de gezondheidskundige risicogrenswaarde. Dit betekent dat het (ook voor kinderen) veilig is om de tuin normaal te gebruiken. Normaal gebruik is spelen in de tuin en tuinieren. De tuin is niet geschikt om als (grote) moestuin te gebruiken.

De meeste PFAS die mensen binnenkrijgen, zit in voedsel. De kans is erg klein dat kinderen veel PFAS binnenkrijgen door contact met de grond tijdens het spelen in de tuin. Kinderen kunnen dus veilig in de tuin spelen. Het is natuurlijk altijd verstandig om rekening te houden met de basishygiëne. En te zorgen dat kinderen hun handen wassen na het spelen in de tuin.

De tuin is niet geschikt om als (grote) moestuin te gebruiken. Gewassen nemen PFAS op. Als u veel groenten of fruit eet uit een tuin met licht verontreinigde grond, kunt u teveel PFAS binnenkrijgen. Een kleine hoeveelheid groente of fruit uit eigen tuin (tot 10% van totale groente-/fruitinname) geeft geen gezondheidsrisico.

Wilt u graag groente of fruit kweken in uw tuin? Dan adviseren wij u om bakken met schone grond in uw tuin te zetten. En daar groente of fruit in te kweken.

Het is natuurlijk altijd verstandig om rekening te houden met de basishygiëne. Spoel groenten en fruit (ook die uit de winkel!) goed af voordat u ze opeet.

Sommige gewassen nemen meer PFAS op dan andere gewassen. De verschillen zijn erg klein. Daarom geldt het advies om niet meer dan 10% van uw groenten uit de eigen tuin te eten. Dit advies geldt voor alle gewassen.

De meeste PFAS die mensen binnenkrijgen, zit in voedsel. De kans is zeer klein dat u veel PFAS binnenkrijgt door contact met de grond tijdens het tuinieren. U kunt dus veilig tuinieren. Het is natuurlijk altijd verstandig om rekening te houden met de basishygiëne en uw handen te wassen na het tuinieren.

U kunt voorkomen dat u gronddeeltjes binnenkrijgt door de grond af te dekken met een goede grasmat of een andere bedekking. Houd bij het aanleggen van uw tuin wel rekening met mogelijk hitte en wateroverlast in de zomer.

U kunt ervoor kiezen om helemaal niets te eten uit eigen tuin. Wilt u dat toch doen? Plaats dan bakken met schone (PFAS-vrije) grond om gewassen in te laten groeien.

Voor kinderen kunt u een zandbak met speelzand neerzetten.

Uit onderzoek blijkt dat in eieren van hobbykippen soms teveel PFAS zitten. De Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) heeft hier verspreid over het land onderzoek naar gedaan. De verschillen tussen eieren waren groot. In sommige eieren zaten teveel PFAS en in anderen niet. Je kunt niet aan een ei zien wanneer er teveel PFAS in zitten. Waarschijnlijk vormen regenwormen een belangrijke bron van de PFAS in hobbykipeieren.

Het is het meest veilig om eieren uit de supermarkt, van speciaalzaken of van de markt te eten. Wilt u toch eieren van eigen kippen eten? Wissel ze dan af met eieren uit de supermarkt.

Bij het bodemonderzoek is in de grond een kleine hoeveelheid PFAS gemeten. Het is niet bekend hoe de PFAS in de grond terechtgekomen is. We weten wel dat de grond voorheen gebruikt werd door boeren. Het kan zijn dat er PFAS zat in meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen die vroeger zijn gebruikt, maar dit weten we niet zeker.

Nee. In het bodemonderzoek is ook onderzocht of er andere stoffen in de grond zitten. Zoals zware metalen, minerale olie, PAK-verbindingen en PCB’s. Deze stoffen zijn niet in de grond aangetroffen. De gemeten concentraties blijven beneden waarden die in ‘schone’ grond worden gemeten.

Als eigenaar bent u verantwoordelijk voor de grond op uw terrein. Als u het perceel met woning en tuin wilt verkopen, heeft u een meldingsplicht. U moet dan aangeven dat de grond PFAS bevat, maar dat het wel geschikt is voor wonen met tuin. De brief van de GGD kunt u hier bijvoegen. 

Als u gaat verbouwen of een terras wilt aanleggen, kan er grond vrijkomen. U bent dan zelf verantwoordelijk voor de afvoer van de grond. Omdat deze grond licht verontreinigd is, kan dit hoge kosten met zich meebrengen. 

De hoeveelheid PFAS in uw tuin kan alleen toenemen als u zelf PFAS-houdende grond op uw terrein aanbrengt. Als u dus grond of zand op uw terrein neer wilt leggen, vraag dan bij de leverancier of de grond of het zand PFAS-vrij is.

Ja, dat kan. Houd er wel rekening mee dat de grond van uw terrein niet overal naartoe mag. Het afvoeren van de grond naar een locatie buiten de gemeente Hardenberg kost op dit moment erg veel geld. U moet ook weer grond aanvoeren, waarbij u goed moet opletten dat de grond geen PFAS en geen andere verontreinigingen bevat. Ook dit kost geld. Tot slot moet u rekening houden met het ontgraven en weer neerleggen van de grond, dat ook geld kost.

De afkorting PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Het is een groep van duizenden chemische stoffen. Bekende voorbeelden zijn PFOS, PFOA en GenX. De mens maakt deze stoffen om ze te gebruiken in heel veel producten en productieprocessen. Er is steeds meer bekend over hoe schadelijk deze stoffen zijn voor mens en milieu.

Een vervelende eigenschap van PFAS is dat ze niet of nauwelijks afbreken. De stoffen hopen zich dan op in de natuur, planten, dieren en mensen. Andere slecht afbreekbare stoffen zijn bijvoorbeeld microplastics.

Overal in Nederland zitten PFAS in de bodem, in het (grond)water, in planten, en in dieren. Via ons eten en drinken komen deze stoffen ook in ons lichaam terecht.

PFAS kunnen negatieve gevolgen hebben op de gezondheid van mensen. Dit hangt sterk af van de hoeveelheid PFAS die iemand in de loop van de tijd van binnenkrijgt. De ‘gezondheidskundige grenswaarde’ geeft aan welke blootstelling aan PFAS geen verandering in het lichaam geeft. En dus nog veilig is.

Als iemand lange tijd meer binnenkrijgt dan die grenswaarde, dan neemt de kans op gezondheidseffecten toe. Dat wil niet zeggen dat iemand daar ook echt iets van merkt. Gezondheidseffecten door PFAS hangen samen met veel andere zaken, zoals erfelijke aanleg, leefstijl en andere ziekten.

Het RIVM adviseert de overheid ervoor te zorgen dat mensen minder PFAS binnenkrijgen.

PFOA, PFOS en GenX zijn bekende voorbeelden van PFAS-stoffen die een nadelig effect op de gezondheid kunnen hebben. Over de PFOA en PFOS is veel informatie beschikbaar.

Gezondheidseffecten van deze stoffen kunnen zijn:

• Een slechtere leverfunctie
• Verminderde werking van het immuunsysteem
• Verhoging van het cholesterolgehalte
• Schadelijkheid voor de voortplanting en de ontwikkeling van het ongeboren kind (een iets lager geboortegewicht).

Twee vormen van kanker (nier- en zaadbalkanker) worden in verband gebracht met een hoge blootstelling aan PFOA.

De meeste PFAS krijgen we binnen via eten en drinkwater. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat we alleen al via ons eten en drinkwater méér PFAS binnenkrijgen dan veilig is volgens de gezondheidskundige grenswaarde.

U kunt zelf niet zoveel doen om te voorkomen dat u PFAS binnenkrijgt. Voldoende water drinken en gevarieerd eten zijn belangrijk om gezond te blijven, ook al krijgt u er een beetje PFAS mee binnen.

Als u veel verschillende voedingsmiddelen eet, voorkomt u dat u te vaak voedingsmiddelen eet waar meer schadelijke stoffen in zitten.

Als er nieuwe inzichten komen over PFAS in de grond, dan meldt de Omgevingsdienst IJsselland dit aan de gemeente Hardenberg. De gemeente zet de nieuwste inzichten vervolgens op deze website.

Kijk voor meer informatie over PFAS en gezondheid op de website van de GGD. Of neem contact op met GGD IJsselland.