Windpark Duitsland

In de Duitse gemeenten Wielen en Itterbeck zijn plannen voor het bouwen van windmolens. De gebieden waar de windmolens moeten komen, grenzen aan de gemeente Hardenberg. Op deze pagina leggen we uit wat de stand van zaken is. En welke wetten, regels en procedures hiervoor in Duitsland gelden.

Windparken Wielen en Itterbeck (nvb)

De energiemaatschappij Nordhorner Versorgungsbetriebe Gmbh0 (nvb) wil in twee gebieden windmolens bouwen. De Duitse lokale overheid is eigenaar van de nvb.

  • Windpark Wielen – 177,55 hectare, 6 windmolens.
  • Windpark Itterbeck – 239,15 hectare, 8 windmolens.

Deze windparken liggen in de Duitse gemeenten Wielen en Itterbeck. Deze gemeenten zijn onderdeel van het gemeentelijk samenwerkingsverband (Sammtgemeinde) Uelsen (hierna: gemeente Uelsen). De windparken grenzen aan de gemeente Hardenberg.

Stand van zaken

De gemeenteraden van Wielen, Itterbeck en Uelsen hebben met een aantal besluiten de eerste stappen gezet om de bouw van windmolens mogelijk te maken.

  • De gemeenteraden van Wielen (november 2020) en Itterbeck (maart 2021) besloten positief te staan tegenover het opwekken van windenergie met windmolens.
  • De gemeenteraden van Wielen en Itterbeck hebben de gemeente Uelsen in mei 2021 gevraagd om te onderzoeken in welke gebieden het opwekken van windenergie mogelijk is en hiervoor de structuurvisie (‘Flächennutzungsplan’) te wijzigen. 
  • In juni 2021 besloot de gemeenteraad van Uelsen om op verzoek van de gemeenten Wielen en Itterbeck de gebieden Balderhaar-Moor en Itterbeck-Moor als zoekgebied voor windenergie aan te wijzen. Ook besloot de gemeenteraad van Uelsen hiervoor de structuurvisie (‘Flächennutzungsplan’) te wijzigen. 
  • De gemeenten Wielen en Itterbeck hebben in juli 2021 besloten dat zij een bestemmingsplan (‘Bebauungsplan’) willen maken voor de twee zoekgebieden Balderhaar-Moor en Itterbeck-Moor. 
  • Deze besluiten van de gemeenten Uelsen, Wielen en Itterbeck zijn op 4 augustus 2021 bekendgemaakt.
  • Op 14 augustus 2023 maakten de gemeenten Wielen en Itterbeck bekend dat zij van plan zijn om de structuurvisie (‘Flächennutzungsplan’) te wijzigen en bestemmingsplannen (‘Bebauungsplan’) te maken om de bouw van het windpark mogelijk te maken. De eerste versies (voorontwerpen/Vorentwurf) van de plannen zijn te bekijken via de website van de Samtgemeinde Uelsen. Het was tot en met 22 september 2023 mogelijk te reageren op het plan.
  • De Samtgemeinde Uelsen heeft ook de gemeente Hardenberg gevraagd te reageren op de plannen. Ook vroeg de Samtgemeinde Uelsen de gemeente Hardenberg om aan te geven welke onderwerpen meegenomen moeten worden in het milieuonderzoek (milieu-effectrapportage). De gemeente Hardenberg heeft gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. In de reactie op het verzoek van de gemeente Uelsen dringt de gemeente Hardenberg er op aan om inwoners van onze gemeente net zo te informeren en te betrekken bij de plannen als de Duitse inwoners. Ook wil de gemeente op de hoogte gehouden worden. Verder noemt de gemeente twee onderwerpen die van belang zijn in het milieuonderzoek:
    • Het beleid van de gemeente Hardenberg en de provincie Overijssel inzake grootschalige opstellingen voor windturbines.
    • De aanwezigheid van het N2000 gebied Engbertsdijkvenen.

Windpark Wielener Naturstrom GbR

Wielener Naturstrom GbR wil aan beide kanten van de L43 in Wielen windmolens bouwen. De L43 is de weg die vanaf de Duitslandweg en grensovergang bij Venebrugge naar Itterbeck loopt. Er zijn nog geen mogelijke locaties of aantallen bekend voor dit plan.

Kijk voor meer informatie over dit plan op www.naturstrom-wielen.de.

Stand van zaken

De gemeenteraden van Wielen en Uelsen staan positief tegenover dit plan.

  • De gemeenteraad van Wielen besloot positief te staan tegenover het opwekken van windenergie met windmolens aan weerszijden van de L 4 en heeft de gemeenteraad van Uelsen gevraagd de ruimtelijke procedure te starten om de bouw van windmolens mogelijk te maken.  
  • Op 23 november 2023 besloot de gemeenteraad van Uelsen positief te staan tegenover dit verzoek. De raad van Uelsen heeft opdracht gegeven om het plan verder uit te werken.
  • De gemeenteraad van Uelsen besloot op 25 maart 2024 om de procedure te starten voor het aanwijzen van een speciaal gebied voor windenergie in Wielen-Venebrügge. 
  • De ontwikkelaar Wielener Naturstrom GbR laat door een onafhankelijk bureau onderzoeken of de bouw van windmolens in dit land- en bosbouwgebied mogelijk is.
  • Wanneer het plan mogelijk blijkt te zijn, dan worden ook inwoners van de gemeente Hardenberg die in de buurt van het plangebied wonen betrokken.
  • Of het plan door kan gaan, hangt af van de uitkomsten van de onderzoeken en de reacties van inwoners.

Informatie van de Duitse gemeenten

Besluiten van de Duitse gemeenten en bekendmakingen in het kader van het wijzigen van het Flächennutzungsplan zijn na te lezen op de websites van de gemeenten:

De ruimtelijke procedure voor het bouwen van windmolens in Duitsland

Voor het bouwen van windmolens in dit gebied is een vergunning nodig van de Landkreis Grafschaft Bentheim. Voordat de Grafschaft een vergunning kan afgeven, moeten de Duitse gemeenten een planprocedure doorlopen. In een planprocedure wijzigen de gemeenten de structuurvisie en stellen ze het bestemmingsplan op en vast. Inspraak door inwoners en overheden (ook in Nederland) is hierbij mogelijk.

Daarna start de procedure voor het verlenen van een vergunning door Grafschaft Bentheim. Inspraak door inwoners van Nederland is in de vergunningprocedure volgens de Duitse wet alleen nodig als er een milieueffectrapportage wordt gemaakt. Het is op dit moment nog niet duidelijk of dit het geval is. Zonder milieueffectrapportage mag het Grafschaft Bentheim de vergunning voor het bouwen van windmolens zonder inspraak verlenen.

Lees meer over de ruimtelijke procedure in Duitsland

Het Verdrag van Meppen

In het Verdrag van Meppen uit 1824 staat dat er niet gebouwd mag worden binnen een zone van 376 meter van de grens. Dit verbod geldt voor beide zijden van de grens. Er is wel een uitzondering mogelijk: bouwen mag wel als de provinciale overheden aan beide zijden van de grens instemmen. Het Verdrag van Meppen geldt vandaag de dag nog steeds. Omdat het verdrag van Meppen erg oud is en de situatie en regels veranderd zijn, hebben de Nederlandse en Duitse overheden in 1975 afspraken gemaakt over hoe ze om willen gaan met het Verdrag van Meppen. Toen is afgesproken dat de Nederlandse of Duitse provinciale overheid akkoord zijn met een bouwplan, tenzij de provinciale overheid bezwaar maakt.

Wanneer het Bundesland Niedersachsen (de Duitse provinciale overheid) een vergunning wil afgeven voor het bouwen van windmolens in het gebied langs de grens, kan de provincie Overijssel overheid bezwaar maken en een beroep doen op het Verdrag van Meppen. Het bouwverbod uit het Verdrag van Meppen geldt nog niet bij het aanwijzen van een zoekgebied of het wijzigen van een bestemmingsplan. Want er is dan nog geen vergunning om te bouwen aangevraagd. Bezwaar maken tegen het plan op grond van het Verdrag van Meppen is daarom nu nog niet mogelijk.

Lees meer over het Verdrag van Meppen

Wat doet de gemeente Hardenberg?

De gemeente Hardenberg volgt de ontwikkelingen rond windenergie in het grensgebied op de voet. De gemeente heeft hierover contact met de gemeente Uelsen. In november 2020 heeft het college van B&W de Duitse buurgemeenten een brief gestuurd. De gemeente vraagt aan de Duitse gemeente Uelsen om informatie over de procedure in Duitsland en de mogelijkheden voor inspraak te delen met inwoners van de gemeente Hardenberg.

De gemeente wil informatie hierover van de gemeente Uelsen zoveel mogelijk delen met inwoners in het gebied Kloosterhaar.

Toegankelijke versie brieven

In de documenten hieronder vindt u de brieven die wij naar de Duitse gemeente(n) hebben gestuurd. Kunt u de Pdf-bestanden niet lezen? Probeer dan het toegankelijke alternatief: